Mô hình Ponzi – Pyramid : Các dấu hiệu nhận biết dự án đa cấp

Mô hình Ponzi hay Kim tự tháp thường được nhắc đến như một hình thức lừa đảo “khét tiếng”. Hiện nay có rất nhiều tổ chức, cá nhận sử dụng 2 mô hình này nhằm kiếm lợi nhuận bất chính từ các nhà đầu tư. Do đó, việc tìm hiểu về bản chất và cách thức hoạt động của các mô hình này là cực kỳ quan trọng. Tuy nhiên Phố Bitcoin không hoàn toàn phản bác Ponzi hay Hyip bởi rủi ro cao thì lợi nhuận cao. Bạn cần xác định rõ bản chất để phân bổ vốn phù hợp.

Mô hình Ponzi là gì ?

Mô hình Ponzi là trò vay tiền của người này để trả nợ người khác. Kẻ đi vay đưa ra cam kết trả lợi tức cao cho người cho vay và quảng cáo với họ về những tấm gương đã từng nhận được lợi tức cao trước đây để hấp dẫn người cho vay. Người cho vay bị hấp dẫn bởi lợi tức cao lại thậm chí giới thiệu những người cho vay mới hơn.

Bằng hình thức này, kẻ đi vay càng ngày càng vay được những khoản tiền lớn hơn từ nhiều người cho vay mới hơn.

Ponzi

Mô hình Ponzi đôi khi bắt đầu như một doanh nghiệp kinh doanh hợp pháp, cho đến khi doanh nghiệp không đạt được lợi nhuận kỳ vọng. Doanh nghiệp trở thành một mô hình Ponzi nếu nó sau đó tiếp tục các hành vi gian lận. Dù tình hình ban đầu như thế nào, việc phải trả lợi nhuận cao đòi hỏi một dòng chảy tiền ngày càng tăng từ các nhà đầu tư mới để duy trì mô hình này.

Các dấu hiệu nhận biết mô hình Ponzi

Công nghệ ngày càng thay đổi và mô hình Ponzi cũng thay đổi theo. Nhưng bất kể dùng loại công nghệ gì để vận hành mô hình Ponzi, các hình thức lừa đảo sử dụng mô hình này đều có các đặc điểm tương tự nhau như sau:

  • Cam kết mang lại lợi nhuận cao với ít rủi ro
  • Lợi nhuận ổn định bất kể điều kiện thị trường biến động ra sao
  • Các hình thức đầu tư không được đăng ký với các cơ quan có thẩm quyền có uy tín
  • Các hình thức hoặc chiến lược đầu tư của tổ chức đều được gọi là bí mật hoặc được mô tả rất rắc rối
  • Khách hàng không được phép xem các giấy tờ chính thức cho các khoản đầu tư của họ
  • Khách hàng rất khó để rút tiền ra khỏi tổ chức

Mô hình Kim Tự Tháp

Mô hình Kim Tự Tháp là một mô hình hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh, trong đó các thành viên được hứa hẹn về lợi nhuận hoặc các phần thưởng bằng cách gia nhập mô hình và giới thiệu thêm người mới gia nhập. 

2-1

Hầu hết các mô hình Kim Tự Tháp đều không cung cấp sản phẩm hay dịch vụ nào cả mà chỉ duy trì dựa trên số tiền thu được từ việc tiếp nhận thêm người mới.

Tuy nhiên, có một số mô hình kim tự tháp được giới thiệu dưới danh nghĩa các công ty ‘tiếp thị đa cấp’ (multi-level marketing MLM) bán sản phẩm và dịch vụ một cách hợp pháp. Đây chỉ là một cách che giấu bản chất lừa đảo vốn có của mô hình này mà thôi. Vì vậy, mặc dù có rất nhiều công ty MLM có vấn đề sử dụng mô hình kim tự tháp, nhưng không phải công ty MLM nào cũng là lừa đảo.

So sánh giữa Ponzi và Pyramid

Điểm chung

  • Cả 2 mô hình này đều là một dạng lừa đảo tín thuyết phục nạn nhân đầu tư bằng cách hứa hẹn mức lợi nhuận rất cao.
  • Cả hai đều cần có dòng tiền liên tục đến từ các nhà đầu tư mới để có thể duy trì hoạt động và thành công.
  • Thông thường đều không cung cấp sản phẩm hay dịch vụ nào cả. 

Khác biệt

  • Mô hình Ponzi thường được giới thiệu là dịch vụ quản lý đầu tư, trong đó người tham gia tin rằng lợi nhuận họ nhận được là kết quả có được từ các khoản đầu tư hợp pháp. Kẻ lừa đảo thực chất là cướp tiền của người này để trả cho người khác. 
  • Mô hình kim tự tháp dựa nên nền tảng marketing mạng lưới và yêu cầu người tham gia phải tuyển thêm người mới vào hệ thống thì mới kiếm được tiền. Từ đó, mỗi thành viên sẽ nhận được một khoản hoa hồng trước khi toàn bộ số tiền còn lại được chuyển dần lên đỉnh kim tự tháp.  
5

Cách phòng tránh cạm bẫy Ponzi và Kim Tự Tháp.

  • Luôn đặt ra nghi vấn: Bất cứ cơ hội đầu tư nào hứa hẹn lợi nhuận ở mức cao và chóng gọn với khoản đầu tư ban đầu không lớn, thường là không thể tin được thật! 
  • Luôn thận trọng trước các cơ hội trên trời rơi xuống., đặc biệt trước những lời mời vào các cơ hội đầu tư dài hạn.
  • Phải điều tra thật kỹ người bán: Một cố vấn tài chính danh tiếng, một broker, hay công ty môi giới chứng khoán sẽ được đăng ký và quản lý tại các tổ chức hợp pháp. 
  • Không dựa vào niềm tin, dựa vào xác thực: Các khoản đầu tư hợp pháp cần được đăng ký một cách hợp pháp. Nếu cơ hội đầu tư này không có đăng ký thì cần có lời giải thích và bằng chứng hợp lí cho việc đó.
  • Hiểu rõ bản chất khoản đầu tư: Không bao giờ đầu tư vào những gì bạn không nắm rõ. Phải tận dụng hết các tài nguyên có thể và thận trọng với các khoản đầu tư “bí mật”.
  • Tố cáo: Khi phát hiện có người bị dụ dỗ tham gia mô hình Ponzi, cần báo ngay cho các cơ quan có thẩm quyền nhằm bảo vệ nhà đầu tư trước hình thức lừa đảo này. 

Tại sao đa cấp tiền ảo có thể hoành hành tại Việt Nam?

Thị trường tiền điện tử tại Việt Nam cũng như trên thế giới đang rất phát triển mạnh mẽ, đây là cơ hội kiếm tiền rất tiềm năng. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể kiếm tiền được từ thị trường này. Bạn cần phải có kiến thức, khả năng đánh giá, nhìn nhận và kỹ năng phân tích,..để nhận biết được dự án nào nên tham gia, dự án không nên tham gia, thời điểm tham gia cũngnhư thời điểm rút vốn…

Nếu bạn đang tìm hiểu về các dự án tiền ảo đầu tư theo mô hình đa cấp thì nên tìm hiểu và cân nhắc thật kỹ trước khi tham gia. Sở dĩ đa cấp tiền ảo có thể hoành hành tại Việt Nam là vì:

  • Nhà đầu tư không am hiểu nhiều về thị trường tài chính, kiến thức kinh tế hạn chế.
  • Nhà đầu tư thiếu kiến thức về tiền ảo, công nghệ Blockchain.
  • Nhà đầu tư thiếu kinh nghiệm, “mù tịt” về công nghệ thông tin.
  • Nhà đầu tư mờ mắt về cơ hội làm giàu nhanh chóng, lợi nhuận cao gấp hàng chục lần so với lãi suất tiền gửi ngân hàng, lòng tham đã khiến họ mờ mắt.

Bitcoin có phải mô hình Kim Tự Tháp hay không?

Một số người cho rằng Bitcoin chính là một mô hình kim tự tháp khổng lồ, điều này đơn giản là hoàn toàn sai lầm. Bitcoin cơ bản chỉ là tiền, một loại tiền tệ số phân tán được bảo mật bằng các thuật toán và mã hóa được nhiều người sử dụng để mua hàng hóa và dịch vụ.

Bitcoin không phải là mô hình lừa đảo đa cấp, chỉ những kẻ lợi dụng Bitcoin và công nghệ Blockchain để quảng bá coin rác của mình mới là lừa đảo.

Tổng kết

Thị trường tiền điện tử luôn tiềm ẩn những rủi ro khi đầu tư, nhưng cơ hội kiếm tiền cũng là rất lớn . Ponzi và kim tự tháp là những mô hình lừa đảo khác nhau mà bạn có thể gặp trong thế giới tiền điện tử theo thời gian. Bằng việc tuân theo các quy tắc đơn giản, bạn sẽ luôn được bảo vệ khỏi những trò lừa đảo. Và nên nhớ, bạn không thể bị hạ gục bởi những trò lừa đảo nếu như bạn là những nhà đầu tư khôn ngoan.

Hi vọng đây sẽ là những kiến thức hữu ích về 2 mô hình lừa đảo nổi tiếng Ponzi và Pyramid. Cảm ơn các bạn đã luôn đồng hành cùng Phố Bitcoin. Chúc các bạn thành công.